نيازهای غذايی ماهی هامور (Epinephelus.sp)

مقدمه
ماهی هامور، از خانواده SERRANIDAE مي باشد كه گونه هاي متعددي را دارا است. اين ماهي يك ماهي مردم پسندي است كه به صورت دريايي در آسياي جنوب شرقي و قسمتهايي از خاورميانه مثل كويت پرورش داده مي شود، اين ماهی به شكل زنده متقاضي زيادي در سوپرماركت ها داشته و با قيمت بالايي در كشور هنگ كنگ به فروش مي رسد، گونه Epinephelus akaara (هامور قرمز) در هنگ كنگ به عنوان يك سمبل موردنظر بوده و در مراسم جشنها و عروسي ها براي شام سرو مي گردد (Tseng and Ho, 1988).

هامور ماهيان، ماهيان تنبلي هستند كه رفتارهاي طبيعي شان اغلب در مناطق صخره اي، اعماق درياها و قفس هايي كه پرورش داده مي شوند مطالعه شده است. تنبلي هامور ماهيان كمك مي كند تا انرژي مورد نياز خود را كسب نمايند. هامور ماهيان تغييرات شوري 15 تا 45 ppt را تحمل كرده و دماي مناسب 22 تا 28 درجه سانتيگراد را براي پرورش ترجيح مي دهند. (Randall, 1965).

&Hildelorand Longly در سال 1941، گزارش كردند كه تغذيه گونه E.morio در طي شب و روز و آن هم از روي بي ميلي صورت مي گيرد. گونه E.akaara قبل از غروب خورشيد تغذيه مي كند در صورتيكه هامور قرمز پرورشي تغذيه اش به يك رفتار غذايي خاص محدود گشته است. هامور ماهيان در محيط هاي پرورشي به رفتارهاي غذايي خو گرفته و آموزش مي بينند، به شكلي كه مي توانند با احساس صداي انداختن غذا و يا كوبيدن به روي يك الوار چوبي در كنار قفس جمع شوند، هامور ماهيان در طبيعت، به غذا مشكوك مي باشند به شكلي كه اگر غذا را در دريا ببينند، به سمت آن حركت نمي كنند و اگر هم تصميم حركت به سمت غذا نمايند اين عمل فقط توسط يكي از آنها انجام مي شود. نظر به اين رفتار غذايي خاص هامور ماهيان معمولا به صورت توأم با شانك (sea bream) پرورش داده مي شوند و شانك نقش يك محرك براي تغذيه هامور را ايفاء مي كند.

ماهی هامور استعداد بالقوه اي در پرورش داشته و از اين رو رشد سريعي دارند ، غذاهايپليت شده را به آساني مي پذيرند و با موفقيت مي توانند در اسارت تخم ريزي نمايند. آنها همچنين از ارزش بازاري بالايي برخوردارند. ماهي هامور به طور معمول از ضايعات ماهيها به عنوان يك منبع غذايي استفاده مي كند ولي افزايش قيمت، كمبود ذخيره، تنوع كيفيت و شاخصهاي نسبت ضريب تبديل غذايي باعث مي شود تا آشغال ماهي به عنوان يك ماده غذايي لايق و مقرون به صرفه منظور نگردد. بنابراين توسعه فرمولاسيون غذايی براي اين گونه از ماهيها مهم بوده و بايستي در مورد آن كارهاي بيشتري صورت گيرد.

نيازهاي غذايي ماهی هامور :
نيازهاي پروتئيني لازم در جيره غذايي ماهيان دريايي گوشت خوار از قبيل هامور ماهيان به طور نرمال زياد است. سطح پروتئيني در جيره غذايي E.tauvina در حدود 50 درصد تخمين زده شده است (Teng etal, 1977). Sukhawony و همكاران در سال 1978 آزمايشاتي را بر روي دو گروه از اندازه هاي گونه E.tauvina (30-20 گرم و 70-60 گرم) با رژيم غذايي متنوعي از سطوع پروتئيني (50 و 45، 40 ،30 درصد) انجام دادند و بهترين رژيم غذايي را غذاي حاوي 50 درصد پروتئين گزارش كردند. Teng در سال 1979 گزارش كرد كه ميزان مناسب پروتئين در جيره غذايي E.salmoides را به ميزان 60 درصد مي باشد و Wonysomnuk و همكاران در سال 1978 مشاهده كردند كه اين ماهي در سايزهاي كوچك تمايل بيشتري براي جذب پروتئين دارد. Teng و همكاران در سال 1978 گزارش كردند كه ميزان نرمال پروتئين در رژيم غذايي ماهيان با وزن 70-65 گرم موجود در خورها مثل E.salmoides كه از رژيم غذايي مرطوب تغذيه مي كنند به ميزان 40 درصد از وزن خشك جيره غذايي مورد نظر است.

انرژي موجود در اين ميزان پروتئين 3302 كيلو كالري است كه بر اساس وزن خشك محاسبه شده است. بر همين اساس ارزش انرژي 9/3،8 و 6/1 كيلوكالري براي پروتئين،ليپيد و كربوهيدرات منظور شده است. در سال 1991 Tucker نسبت مناسب پروتئين به انرژي را براي گونه E.tauvina با وزنهاي 60 تا 130 گرم گزارش كرد و در سال 1987 New ، سطح مناسب چربي را در رژيم غذايي هامور در حدود 14 در صد جيره غذايي بيان نمود.

نيازهاي ويتامين و مواد معدني ماهی هامور:

ويتامين c، تنها ويتاميني است كه در مورد ماهی هامور گونه E.tauvina مطالعه شده است (Boonyaratplin etal, 1997 )، بخشي از اين مطالعه شامل، تغيير اثرات ويتامين c در فرم 1- اسكوربيل 2- فسفات- منيزيم بر روي تغذيه، رشد، كارايي غذا، درصد هيدروكسي پرولين، بقاء، علائم كمبود ويتامينc، در هامور جوان گونه E.tauvina مي گرديد. يك رژيم غذايي جزئي شامل، 100و60،30 ،0 ميلي گرم از 1- اسكوربيل 2- فسفات – منيزيم در يك كيلوگرم از جيره غذايي خشك مكمل شده انتخاب و آزمايشات به مدت 16 هفته در آكواريوم انجام گرديد.

نسبت رشد، تغذيه، كارايي غذا، درصد هيروكسي پرولين از پروتئين و بقاء ماهي تغذيه شده از جيره غذايي بدون مكمل 1- اسكوربيل 2- فسفات- منيزيم، به طور معني داري كمتر از سايرتيمارها بود (5%› p). ماهي تغذيه شده با غذاي بدون مكمل 1- اسكوربيل 2- فسفات – منيزيم، نشانه هايي از قبيل: از دست دادن اشتها، كوتاهي پوزه، فرسايش اپركولها و باله ها، هموراژه شدن چشمها و باله ها، اگزوفتالميا، متورم شدن ناحيه پشتي، غير نرمال شدن جمجمه، افتادن فارنگو برانش و لاغري را در آزمايشات انجام شده نشان داد.

حداقل سطح مورد نياز: 1- اسكوربيل 2- فسفات- منيزيم براي رشد نرمال هامور 30 ميلي گرم در يك كالري از جيره غذايي گزارش گرديده است.

تغذيه و غذادهي در هامور ماهيان پرورشي:

غذاي اصلي ماهی هامور در قفسهاي شناور را ضايعات ماهي تشكيل مي دهد. غذاي تجاري مناسب در بعضي از كشورهاي آسيايي غذايي است كه ميزان پروتئين خام آن نبايدكمتر از 63 درصد، چربي 6 درصد، خاكستر 16 درصد، فيبر 3%، و رطوبت 12 درصد باشد.
فرمول غذايي هامور ماهيان با غلظت هاي مختلف به وسيله Kanazawa در سال 1984، و Tacon و Rausin در سال 1981 شناخته شده است. (جداول 1و2).

اخيرا غذاهايي كه براي sea bass استفاده مي شود در تغذيه هامور ماهيان نيز با استفاده از مكمل ويتامين c آزمايش شده است (Boony aratplin etal, 1993). Chua و Teny در سال 1978 مطالعات سه ماهه اي را در زمينه اثرات فراوان غذادهي بر روي رشد هامور جوان گونه E.tauvina كه در قفسهاي شناور پرورش داده مي شد، انجام دادند. به همين منظور 7 مرحله از غذادهي در طي آزمايش صورت پذيرفت. در اين بررسي روزانه 1، 2، 3، 4 و 5 مرتبه غذادهي به صورت 2و3 بار در روز تكرار مي شد كه هيچ ازديادي در رشد مشاهده نشد و ضريب تبديل غذايي شبيه ماهياني بود كه با يك وعده غذا در مدت زمان 2، 3، 4 و 5 روز تغذيه شده بودند و حدس زده مي شد كه غذا يك عامل محدود كننده براي فاكتور رشد محسوب مي گردد.

مقدار جذب غذا براي ماهياني كه يك يا دو باردر روز غذادهي مي شدند محسوس بود. مقدار غذاي جذب شده به مقدار غذايي كه در معده باقيمانده بود بستگي داشت و وقتي معده خالي بود جذب غذا بيشتر مي شد. فاصله زماني غذادهي براي هامور وقتي كه درجه حرارت آب 1 ± 30 درجه سانتي گراد باشد 36 ساعت است كه در اين مدت 95 درصد غذا هضم شده است ، تغذيه ماهي ها در مدت زمان 48 ساعت (يك بار در روز)، به طور وسيعي جذب را در مدت زمان بررسي افزايش داد.

Dawel در سال 1930، More در سال 1941، و Hikling در سال 1962 گزارش دادند كه اگر ماهي مقدار غذاي بيشتري را جذب كند ممكن است كه نتواند آنها را هضم نمايد. اثر نسبت غذادهي بر روي رشد هاموري كه در محدوده اي از قفسهاي شناور رها سازي شده بود مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است. مناسبترين اندازه اي كه ماهي به فواصل يك روز در ميان مي تواند به خود بگيرد 5% وزن بدنش است كه بهترين معني را از وزن ماهي نشان ميدهد. مناسب ترين نسبت غذادهي 41/1، 75/5 و 9 درصد وزن بدن مي باشد و زمانيكه غذادهي 8-5 درصد وزن بدن باشد اندازه ماهي ها يكسان خواهد بود. براي توليد اقتصادي نسبت غذادهي بايد در هر دو روز 5 درصد وزن بدن ماهي باشد (Chua and Teng, 1984).

جدول شماره 1: تركيب رژيم غذايي فرموله شده (كنستانتره) براي هامور وSea bass (1984،Kanazawa).
اجزاء درصد
آرد ماهي 34
آرد استخوان 10
آرد سويا 15
آرد پوسته گردو 5
اتوكسي كوئين 15
سبوس برنج 10
پودر برگ 5
BHT 2
نشاسته 8
ويتامين و مواد معدني مخلوط 1
روغن ذرت يا سويا 4
روغن كبد اسكوئيد 3

جدول شماره 2: تركيب رژيم غذايي مورد آزمايش براي ماهی هامور (1989،(Tacon &Rausian
فرمول غذايي(%) اجزاء
75 – 66 آرد سر ميگو
5 پودر جگر اسكوئيد
5 قسمت وسط گندم
6/8 – 3 آرد گندم
10 زئوليت
5- 75/0روغن ماهي
2/4 – 8/3 ليستئين سويا
4/0 مولتي ويتامين
75/0 كلريد كولين
37% مواد معدني مخلوط

منابع:

Malibonia , R. 1997. Feeding needs of cultural fishes in Asian south east, Aquaculture. 53:78-111