مراحل آماده سازی بچه ماهيان برای حمل و نقل

الف: صيد
صيد بچه ماهيان در مراكز تكثير به دلايل و منظورهايي از جمله تقاضا از طرف مزارع پرورشي، كاهش تراكم ،كنترل بهداشتي و … صورت مي گيرد. صيد بچه ماهيان نورس زماني ايجام مي شود كه طول آنها به سه سانتيمتر رسيده و وزن زنده آنها در آخر هفته چهارم به ۳۰۰ ميلي گرم برسد. براي صيد بچه ماهيان ابتدا ارتفاع آب را كاهش مي دهيم و در زماني كه آب استخر تا نيمه خالي شد صيد با استفاده از تور پره ريز شروع مي شود.

همواره بايد مراقب بود كه بچه ماهيان در زير آب قرار بگيرند و پس از صيد آنها را به مخازن مخصوص انتقال مي دهيم. بچه ماهيان نورس قبل از نقل و انتقال و رهاسازي در استخر در حوضچه هاي موقت نگهداري مي شوند تا عمليات شمارش و رقم بندي انجام گيرد.

بعد از تبديل بچه ماهيان نورس به بچه ماهيان انگشت قد براي انتقال به استخرهاي پرواري حمل مي شوند ،اين بچه ماهيان از طريق خروجي آب به حوضچه هاي ويژه صيد كه خارج از استخر قرار دارد انتقال مي يابند ، اين حوضچه ها به طور متناوب با تور پره كشي شده اند و ماهيان پس از صيد رقم بندي مي شوند.

پس از رقم بندي بچه ماهيان انگشت قد در اندازه هاي مختلف از طريق دريچه هاي مخصوص به مخازن ۵۰ ليتري براي حمل و نقل به حوضچه هاي موقت سپس استخرهاي پرواربندي منتقل مي شوند.

ب: ضد عفوني بچه ماهیان قبل از انتقال
بچه ماهيان نورس و انگشت قد بعد از صيد بطور موقت در حوضچه هاي توري نگهداري مي شوند ،اين توري ها در ابعاد ۲ متر در ۸۰ سانتيمتر و با چشمه هاي ريز ۲ تا ۴ ميلي متري بافته مي شوند. ضدعفوني كردن بچه ماهيان در سلامت و كاهش تلفات در دوران پرورش بسيار مؤثر است.

ضدعفونی کردن بچه ماهیان نورس
محلول ۲ تا ۳ درصد نمك طعام را از طريق حل كردن ۱ تا ۱/۵ كيلو گرم نمك در ۵۰ ليتر آب آماده مي كنند سپس بچه ماهيان را به مدت ۳۰ تا ۴۰ ثانيه در محلول فوق قرار مي دهند تا به خوبي ضدعفوني شوند و بعد از آن بچه ماهيان را در آب تميز قرار مي دهند.

حمل و انتقال بچه ماهيان به حوضچه هاي پرورش
مرحله اول در پرورش ماهي تهيه و انتقال بچه ماهي هاي خريداري شده با حداقل تلفات به كارگاه پرورشي است. از آنجا كه بچه ماهي ها در اين مرحله بسيار حساس و ضربه پذيرند و هر گونه عامل نامساعد مي تواند موجبات تلفات و آسيب رساني به آنها را فراهم آورد. در گام اول بايد سعي كرد كه بچه ماهيان مورد نياز از كارگاهي تهيه شدند كه گواهي بهداشت داشته باشد و سلامت بچه ماهيان را تضمين كند.

تنظيم دما و پي اچ نيز در موقع حمل و نقل مهم بوده و لازم است بين آب مخزن هاي حمل ونقل و آب استخر شرايط دما و پي اچ مشابه باشد، بدين منظور آب استخر را به كمك يك شلنگ به قطر ۵ سانتي متر وارد مخازن فايبرگلاس كرده و به كمك اين لوله ماهيان را به درون مخازن حمل سيفون مي كنند. نكته قابل توجه در اين مورد اين است كه حدالمقدور بچه ماهيان را از نزديك ترين محل تكثير خريداري شود.

▪️به دو روش مي توان بچه ماهيان را از محل فروش تا كارگاه حمل كرد:
۱- حمل با كيسه نايلوني: براي اين منظور از كيسه هاي نايلوني چند لايه استفاده مي شود، بدين ترتيب كه ابتدا يك چهارم كيسه را از آب استخر حاوي بچه ماهي ها پر مي كنيم سپس به نسبت ۱۰ تا ۲۰ كيلو گرم در متر مكعب درون كيسه ها بچه ماهي پر مي كنيم(هر كيسه به ظرفيت ۲۰ ليتر در نظر گرفته مي شود) بعد از خالي كردن هواي موجود در كيسه نايلوني اين فضا را توسط اكسيژن پر مي كنيم سپس در آن را مي بنديم. كيسه هاي آماده شده را ميتوان درون كارتن قرار داد يا به همين صورت حمل شوند.

پس از حمل كيسه هاي حاوي بچه ماهيان به محل كارگاه براي هم دما شدن آب كيسه ها با آب حوضچه ها آنها را درون حوضچه ها قرار مي دهيم و بعد از گذشت نيم تا يك ساعت كيسه ها را پاره كرده و بچه ماهيان را رها مي كنيم.

۲- حمل توسط مخزن: براي اين منظور به يك مخزن پلاستيكي يا فلزي كه براي اين منظور ساخته شده است نياز داريم، قبل از آبگيري مخزن لازم است آن را ضد عفوني كنيم.اين روش بيشتر براي حمل بچه ماهيان در مسيرهاي طولاني به كار مي رود.

روش كار به اين صورت است كه ابتدا لوله هاي سوراخ دار كه به كپسول اكسيژن مرتبط اند را در كف مخزن كار مي گذاريم، سپس مخزن را با آب موجود در استخر پر مي كنيم و شير كپسول اكسيژن را نيز باز مي گذاريم، بعد با توجه به ظرفيت مخزن بچه ماهي ها را درون آن مي ريزيم. نكته قابل توجه در روش فوق اين است كه آب درون مخزن بايد داراي چرخش باشد لذا براي اين منظور از پمپ كوچكي بالاي مخزن استفاده مي شود.

نكته: براي حمل بچه ماهي ها به حوضچه ۴۸ ساعت قبل و ۲۴ ساعت بعد از حمل ونقل از غذادهي خودداري شود.

اثر مواد زايد ناشي از متابوليسم ماهي در حين حمل و نقل:
اثر اين مواد بر روي ماهي به صورت خفه نمودن ماهي مي باشد، آمونياك، اوره، اسيد اوريك، گازكربونيك و ساير مواد حاصله از متابوليسم مي توانند بسيار مضر باشد.

وقتي غلظت آمونياك درآب افزايش يابد ماهي توانايي جذب اكسيژن را از دست مي دهد، بدين صورت كه وقتي غلظت آمونياك به يك ميلي گرم در ليتر برسد ميزان اكسيژن خون به يك هفتم حالت طبيعي خودمي رسد و اگر ميزان گازكربنيك به ۱۵ درصد افزايش يابد منجر به خفه شدن ماهي مي شود. گازكربنيك از جمله عواملي است كه در حين حمل و نقل محدوديت زيادي را ايجاد مي كند.

عواملي كه از افزايش مواد سمي حاصل از متاوليسم جلوگيري مي كند:
الف) گرسنه نگه داشتن ماهي قبل از حمل و نقل: در مواقعي كه ماهيان با غذاي خشك تغذيه مي شوند حداقل ۳۶ ساعت قبل از بارگيري و در مواردي كه ماهي با گوشت و فرآورده هاي ماهي تغذيه مي شود حداقل ۴۸ ساعت قبل از بارگيري نبايد به آنها غذا داده شود.
ب) حمل و نقل ماهي در درجه حرارت كم : بهترين درجه حرارت براي حمل و نقل ماهي ۸ تا ۱۲ درجه است.
ج) تهويه آب و يا بكار بردن مواد خنثي كننده.