داروهای مورد استفاده در پرورش قزل آلا

مدیریت صحیح بهداشتی رکن اصلی تولید اقتصادی ماهی قزل آلااست واین مهم بدست نخواهدآمدمگرآنکه ملاحظات بهداشتی وسیاست های پیشگیری بادقت تمام به اجرادرآید.درهرصورت پرورش دهندگان ماهی درمراحلی با بیماری وتلفات ماهی مواجه می شوندکه دراین مواقع بایستی دراسرع وقت به دامپزشک آبزیان گزارش شود و واحد شیلات شهرستان رامطلع سازند. پرورش دهندگان ماهی هرگز نبایستی بدون مشورت با دامپزشک مربوطه وخودسربه استفاده ازدارو اقدام نمایند.

داروها دارای دوز مشخص وکاربرد ویژهای دارندواستفاده نابجا ممکن است عوارض نامطلوبی داشته باشد.برخی داروها مانندآنتی بیوتیکها ومالاشیت گرین برای انسان خطرناک بوده ودرماهیان درشت وبازاری هرگزنبایستی استفاده شود.دراین مختصرجهت آشنائی پرورش دهندگان به داروهای متداول مورداستفاده درآبزی پروری اشاره گردیده است وتاکید می کنم بدون مجوز دامپزشکی ازمصرف آنها خوداری نمایید.

1- اکسی تتراسایکلین20%:
این داروبرای پیشگیری ودرمان بیماریهای باکتریایی نظیر قرحه،فرونکوز،دهان قرمز،پوسیدگی ساقه دمی و… استفاده می شود.
طرزمصرف:30گرم برای 100کیلوماهی دریک نوبت غذایی( یا77گرم به ازاءهرکیلوغذا- برای اکسی تتراسایکلین خالص100% 4/15گرم به ازاء هرکیلو غذا).جهت مصرف غذای یک وعده ماهیان رامحاسبه ومیزان دارورانیزمحاسبه کرده ودرآب حل نموده،به همراه آب قندروی غذااسپری می کنند سپس بلافاصله به ماهیان داده می شودجهت جلوگیری ازمقاوم شدن باکتریهابایستی درمان حداقل 9روزادامه یابد.

2- فورازولیدون:
این داروبرای بیماریهای باکتریایی وانگل های روده ای استفاده می شود.داروی مذکور سریعا پس ازافزوده شدن به غذای مرطوب تجزیه می شود،بنابراین پس ازاضافه نمودن به غذا توسط اسپری سریعا باید به ماهی خورانده شود.
طرزمصرف:براساس ماده موثره 11گرم مخلوط باغذای روزانه به ازاء هر100کیلوماهی وبه مدت 5تا10روز.

3- سولفامرازین:
درمناطقی که باکتری ها به این دارومقاوم نشده اند به عنوان موثر ترین داروبرعلیه عفونتهای میکروبی می باشدولی به خاطرمزه بددارو ماهیان رغبت کمتری به خوردن آن دارند.
طرزمصرف:20گرم مخلوط باغذای روزانه هر100کیلو ماهی به مدت 3روز.

4- مالاشیت گرین:
ترکیبی بسیارموثردردرمان عفونت های قارچی بویژه ساپرولگنیا می باشد همچنین دردرمان انگل ایکتیوفیتریوس نیزبسیارموثراست ولی به علت خاصیت سرطان زائی نبایستی درماهیان بزرگ و بازاری مورداستفاده قرارگیرد.این ماده اغلب درتکثیروبرای ضدعفونی تخم هاوبچه ماهیان مورداستفاده قرارمی گیرد.
طرزمصرف: به مقدار2ppmبرای یک ساعت محاسبه وداروی محاسبه شده رادرآب حل کرده وتوسط کلمن آب ویا ظرف سرم طوری تنظیم می کنند تادرعرض یک ساعت به آب ورودی اضافه شود.این دارو موقع استفاده ،گاهش اکسیژن ایجادمی کندودرآب کم اکسیژن وتراکم بالا برای استفاده ازآن بایستی ازهواده استفاده شود.برای مثال جهت ضدعفونی تخم های یک تراف باآب ورودی 18لیتردردقیقه15/2گرم مالاشیت رادرآب حل طوری تنظیم می کنندتا ودر مدت یک ساعت به آب ورودی اضافه شود.برای آب ورودی یک لیتردرثانیه 2/7 گرم برای یک ساعت مصرف می شود.

5- سولفات مس یاکالت کبود:
برای بیماری های انگلی نظیر ایکتیوفتیروس-بیماری برانشی وباکتریای خارجی وضدعفونی استخروماهیان استفاده می شود.
طرزمصرف:به مقدار 5ppmبرای مدت نیم ساعت( یا9گرم به به ازاء هرلیتر ورودی آب به مدت نیم ساعت) برای مصف مانند مالاشیت عمل میکنند .توصیه می گردد تااتمام دارو درکناراستخر بمانید ودرصورت مشاهده مشکل بلافاصله ورود دارو راقطع کرده ودبی آب راافزایش دهید.سولفات مس نیز درموقع مصرف گاهش اکسیژن می دهدهمچنین درسختی آب کمتراز100 مصرف آن برای ماهی خطرناک است.

6- ویتامین C مخصوص آبزیان (غیرقابل حل درآب):
کمبوداین ویتامین بدلیل ناپایداری درغذای ماهی احساس می شودونقش حیاتی دررشد،تکامل استخوان ، ترمیم بافتها ، مکانیسم دفاعی درمقابل بیماریهاوگاهش استرس دارد.واضافه نمودن آن به غذای ماهیان مخصوصا دراوایل رشد تاثیر محسوسی دررشد وکم شدن تلفات ماهی دارد.
طرزمصرف: به مقدار25تا50گرم به هر100کیلوغذااضافه نموده بلافاصله به ماهیان می دهند.

7- شربت مولتی ویتامین:
جهت درمان عوارض کمبود ویتامین هاوبیماری کبدچرب مصرف می شود.
طرزمصرف:به ازاء هرکیلوغذا یک قاشق پرراباآب مخلوط وروی یک وعده غذای اسپری وبلافاصله مصرف می شود.

8- شربت ADCE:
جهت درمان عوارض کمبود ویتامین هاوبیماری کبدچرب مصرف می شود.
طرزمصرف:250ccبرای 125کیلوغذا.

9- طحال تازه گاووگوسفند:
طحال تازه منبع غنی ازویتامین ها وموادمعدنی مورد نیازماهی میباشدودردرمان بیماری کبدچرب وکمبود ویتامینهامعجزه می کند.
طرزمصرف: طحال تازه راچرخ وپوست رگهای آن راجداوبرای روزهای اول بصورت خالص وروزهای بعدی باغذای یک وعده مخلوط وبه ماهی می دهنداین غذادربه تغذیه افتادن لاروهای قزل آلاوبازماندگی آنها تاثیرچشمگیری دارد.

10- نمک بدون ید:
نمک درپروش قزل آلاکاربرد زیادی ازقبیل ضدعفونی،گاهش استرس ودرمان برخی بیماریهای قارچی وانگلی دارد.
طرزمصرف:جهت جداسازی تخم های مرده ازسالم درتکثیر ازمحلول نمک باغلظت 7/10% (107گرم دریک لیترآب)استفاده می شود،دراین محلول نمکی تخم های مرده به سطح آب آمده وتخم های زنده درکف می ماند.

جهت جلوگیری ازاسترس وتلفات حمل ونقل بچه ماهی قزل آلا ازغلظت معادل 5/0تا1درصد(5تا10گرم درلیتر)استفاده می شود.
برای پیشگیری ودرمان برخی بیماریها ی قارچی وانگلی ازدوز 1تا3درصدبرای مدت 5/0 ساعت وجهت درمان طولانی مدت غلظت 1/0تا2/0 درصد(1تا2کیلودرمترمکعب)استفاده می شود.
آویزان نمودن سنگ نمک درحاشیه استخرهرچند مدت یکباربه مقدار1تا2کیلوبه ازاء هرمترمکعب آب درپیشگیری ازبیماریها وسلامت ماهی بسیارموثراست.

کلرآمین T(هالامید):
جهت ضدعفونی تخم ومبارزه باقارچ ساپرولگنیاداروی بسیار موثر بوده ودردربیماریهای آبششی وانگلی کاربردوسیعی دارد.تاثیراین ماده دردرمان بیمایهای باکتریایی و ویروسی IPNوISNنیزشناخته شده است.
طرزمصرف:جهت ضدعفونی تخم ها1گرم درلیتررادرآب حل نموده وداخل ظرف سرم ریخته ودرمدت 10دفیقه به آب ورودی تراف اضافه می کنند.

جهت درمان بیماریهای آبششی وانگلی 5تا20 گرم برای هر مترمکعب آب استخر محاسبه وبرای مدت نیم ساعت به آب ورودی(توسط کلمن آب) اضافه می کنند.(برای آبهایی باphکم وسختی کم 2گرم وآبهایی باphوسختی زیاد20گرم به ازاءهرمترمکعب آب برای نیم ساعت)مصرف آن مانندمالاشیت وپودرسن اگزاست.

جهت صرفه جویی درمصرف داروبهتراست سطح استخررابابستن ورودی آب به 70تا100سانتیمترگاهش دادوبه ازاء هرمترمکعب آب 10گرم درآبهای سبک و20گرم درآبهای سخت محاسبه ودرظرف پلاستیکی باآب مخلوط ودرسطح استخر پاشیدوبعدازنیم ساعت ورودی آب رابازنمود.بایستی دراین روش اگرمیزان بیومس ماهی زیادباشدحتماازهواده استفاده نمودودرکناراستخرمراقب وضعیت ماهی باشیم.
برای ضدعفونی استخرها ووسایل 30گرم رادریک لیترآب حل کرده وازروش اسپری وشتشو استفاده می کنند.درPHوسختی زیادازدوز وبالا در درPHوسختی کم ازدوز پایین استفاده گردد.کاربرد این دارو هیچ ضرری برای انسان نداشته وجایگزین مناسبی برای مالاشیت میباشد.

پرمنگنات پتاسیوم:
جهت ضدعفونی استخرها ووسایل ودرمان بیمایهای انگلی وبرانشی وضد عفونی بچه ماهیان داروئی موثرمباشد.
طرزمصرف:بادوز 5 تا10 ppmبرای ضدغفونی ماهیان ودرمان بیماریهای قارچی وانگلی استفاده می شود.(طرزمصرف مشابه سولفات مس).

پودرضدعفونی کننده سن اگز:
سن اگزدرواقع همان برونوپول می باشدکه دارای خاصیت ضدقارچی وباکتریایی بوده ودرتولیدشامپوهانیزکاربرددارد.
این پودرجایگزین مناسبی برای مالاشیت گرین که ماده ای سرطانزااست،برای ضدعفونی تخم ماهیان(جهت جلوگیری ازقرچ ساپرولگنیا)، مولدین بعدازتخم کشی وسطوح ومخازن ووسایل پرورش ماهی استفاده می شود.
طرزمصرف:برای ضدعفونی مولدین 20گرم ازدارورابه ازاء هرمترمکعب آب حل کرده ومولدین رابعدازتخم کشی 1تا2دقیقه درمحلول فوق غوطه ورکرده وبه استخرمنتقل می شود.درصورت آلودگی بعدی می توان آب ورودی استخرمولدین رابرای 30دقیقه محاسبه و10گرم به ازاءهرمترمکعب درظرفی حل وبه ورودی آب استخرباکلمن یاظرف سرم طوری اضافه کردکه درنیم ساعت مصرف شود.

برای ضدعفونی تخم ماهیان آب ورودی به ترافهارا برای مدت 30دقیقه به مترمکعب محاسبه وبه ازاء هرمترمکعب 20گرم ازماده فوق رادر10تا20لیترآب حل کرده م وبا کلمن آب یاظرف سرم به مدت 30دقیقه به آب ورودی اضافه می کنیم.
مثال:10تراف باجریان آب هرتراف12لیتردردقیقه باچهارسبدداخل آن موجوداست.
1012=120لیتردردقیقه 12030=3600 1000/3600=3.6مترمکعب در30دقیقه
3.6*20گرم=72گرم پودرسن اگز
72گرم پودررادرا10لیترآب حل وبرای 30دقیقه با کلمن یاظرف سرم به ورودی کل ترافها اضافه می کنیم ویا درهرظرف سرم 1لیترریخته وبرای هرتراف یک عددگذاشته وبرای نیم ساعت تنظیم می کنیم.
برای ضدعفونی استخرها نیزدوزدارومثل استخرمولدین محاسبه می شود.برای ضدعفونی ابزاروراه روها 30تا40گرم دریک مترمکعب آب حل واستفاده می کنیم.

ترکیب فرمالین وسولفات مس:
دریک تجربه شخصی کاربرداین ترکیب جهت درمان وجلوگیری ازبیماریهای باکتریای،قارچی وانگلی دربچه ماهیان وماهیان پرواری نتیجه خوبی داد.
طرزمصرف:سولفات مس به مقدار200گرم وفرمالین 40درصدتجاری به مقدار2لیتربا5لیترآب به خوبی حل کرده ودر درسطح استخر2.5در25مترباورودی آب 10لیتردرثانیه پاشیده می شود.

پروبیوتیک:
پروبیوتیک باکتریهای مفیدزنده هستندکه بصورت افزودنی غذایی مورداستفاده ماهی قرارگرفته وموجب جایگزینی آن باباکتریهای وویروسهای بیماریزاشده وباعث سلامتی ومقاومت ماهی درمقابل بیماریها می شودوبخصوص دربازماندگی بچه ماهیان تاثیرخوبی دارد.
طرزمصرف:دربچه ماهیان جهت افزایش میزان بازماندگی ومقاومت دربرابربیماریها به میزان 1تا1.5گرم به ازاءهرکیلوگرم غذامورداستفاده قرارمی گیرد.

فلومیکس(پرمیکس فلومکوئین5%):
برای درمان بیماری فورنکولوزیس،بیماری دهان قرمزوبیماریهای عفونی دستگاه گوارش استفاده می شود.
طرزمصرف:24گرم به ازاء هر100کیلوماهی زنده باغذای یک روز مخلوط وبه 2تا3وعده غذایی تقسیم وصبح ،ظهروعصربه ماهی داده می شود.طول دوره درمان5تا6روز می باشدکه باستی جهت جلوگیری ازمقاوم شدن عوامل بیماری رعایت گردد.

ال کارنیمیکس(پرمیکس ال کارنتین5%):
باعث بهبودظریب تبدیل غذا،افزایش اشتها ورشد،افزایش میزان باروری ماهی وکیفیت تخم وقدرت بازماندگی بچه ماهیان می شود.
طرزمصرف:10تا20گرم درهرکیلو غذا مخلوط وبه ماهی داده می شود.

مکمل درمانی ویتامینc آبزیان:
باعث افزایش اشتها ورشدماهی ،جلوگیری ازتلفات بویژه دربچه ماهیان،افزایش قدرت دفاعی بدن ماهی درپاسخ به بیماریها واسترس ،افزایش خونسازی می شود.
طرزمصرف:2گرم به ازاء هرکیلوغذا مخلوط وبه ماهی داده می شود.

کنسانتره 5%قزل آلا:
ترکیبی از انواع ویتامینها وموادمعدنی می باشدکه به غذای ماهی اضافه می شود.
طرزمصرف:50گرم دربچه ماهیان و40گرم درماهیان پرواری به هرکیلوغذا اضافه می شود.

Aspirina c یا vitc+ cpirin:
ترکیبی از ویتامین c وaspirinمی باشد که جهت مقاوم سازی به بیماریه استفاده می شود.
طرزمصرف:7گرم به ازاء هرکیلو غذا به غذای یک روز همراه با آب قندیا روغن مایع اسپری واستفاده می شود.(هرشش روز یکباراستفاده نمایید).

هپاتیشو:
جهت درمان وپیشگیری ازبیماری کبدچرب به میزان 5تا10ccبه ازاء هرکیلوغذااستفاده می شود ونتیجه بسیارخوبی دارد.

fluofenیا فلورفنیکول10%:
جهت درمان بیماریهای باکتریایی به خصوص بیماری دهان قرمزاستفاده می شود.
طرزمصرف:100ccبه هر300کیلووزن ماهی محاسبه وبه غذای صبح وعصرماهی اسپری نموده وبرای حداقل 10روزاستفاده می کنند.لازم بذکراست عدم رعایت دوره 10روزه دارودرمانی موجب بازگشت بیماری ومقاوم شدن باکتری به درمان می شود.بعدازدارو درمانی بایستی به مدت یک ماه ازمصرف وفروش ماهی به علت زیان آوربودن دارو به انسان اجتناب کرد.