اهمیت بیوفیلتر در صنعت آبزی پروری

با افزایش جمعیت روزافزون کنونی باید بر میزان تولید غذا افزود. بخاطر محدودیت منابع (آب و سرزمین) نمی توان افزایش سطح ‏زیادی داشته باشیم به همین دلیل باید راه های جایگزین برای رفع این محدودیت پیدا شود که از این موارد می توان افزایش تراکم ‏در سطح و استفاده از فضا به جای سطح را نام برد‎.‎

تقسیم بندی ماهیان پرورشی
ماهیان از جمله مهره داران خونسرد بوده و درجه حرارات بدن آنها با توجه به درجه حرارت آب محیط متغیر می باشد ، به همین علت ‏شرایط حرارتی آبگیرها نقش عمده ای در فعالیت های حیاتی ماهی ها مثل تولید مثل ،تغذیه،رشد و نمو و غیره آنها دارا می ‏باشد.با توجه به شرایط درجه حرارت مطلوب آب و با در نظر گرفتن رابطه ماهی با درجه حرارت کلیه ماهی ها به دو گروه اصلی سرد ‏آبی و گرم تقسیم می گردند‎.‎

ماهیان سرد آبی
این ماهیان در حرارت بین 7 تا 17 درجه سانتی گراد رشد می کنند و در مقابل تغییرات درجه حرارت ،کمبود اکسیژن وسایر عوامل ‏شیمیایی مقاومت چندانی ندارند. این ماهیان دارای معده و روده ای کوتاه بوده و اغلب گوشتخوار هستند . مهمترین نوع آن آزاد ‏ماهیان(انواع ماهیان آزاد و ماهیان قزل آلا) است‎.‎

ماهیان گرم آبی
به ماهیان قابل پرورش در دمای 27-20 درجه سانتی گراد اطلاق می گردد . گونه‌های رایج ماهیان گرمابی شامل کپور معمولی ، ‏کپور علفخوار(آمور) ، کپور نقره ای و بیگ هد می باشند . ماهیان فوق را معمولاً در استخرهای خاکی به صورت تواًم پرورش داده ‏می شوند . البته دو گونه ی معمولی و آمور را میتوان در استخرعای ذخیره ی آب کشاورزی (بتونی) پرورش داد‎ .

انواع روش های پرورش ماهیان گرمابی‎:‎
‏1‌‎- ‎روش گسترده (چند گونه ای)‎
در استخرهای خاکی با مساحت 2هکتاربه بالا اجرا میشود.این روش ازمتداول‌ترین
و اقتصادی ترین روش های پرورش ماهیان گرمابی در جهان و ایران است . در این روش ماهیان مورد نظر از تمامی سطوح غذایی ‏طبیعی استخر استفاده نموده و علاوه اثر مثبت تغذیه ای بر روی یکدیگر دارند‎.‎
‏2‌‎- ‎روش متراکم : در استخرهای بتونی با آب جاری
الف : تک گونه ای (کپور معمولی)‎
ب : دو گونه ای (آمور و کپور معمولی)‎
‏3‌‎- ‎پرورش ماهی در کنار کشاورزی (نیمه متراکم)‎
الف : پرورش در شالیزار
ب : پرورش در استخرهای بتونی

روش های پرورش نیمه متراکم‎ Semi intensive fishculture
این روش در واقع یک نوع پرورش متراکم است این طریقه با استفاده از ازدیاد مقدار آب مصرفی جهت ماهیان و یا وارد نمودن هوا به ‏جای تعویض آب به استخر می باشد.در واقع چیزی که ما عملا در حال حاضر در ارتباط با ماهیان گرم آبی با آن روبرو هستیم تولیدی ‏تقریبا برابر 4 تا 5 تن در هکتار می باشد که عملا بسیار پایین است .پس باید جهت ازدیاد تولید فکری کرد.در ضمن این نکته را نیز ‏باید در نظر داشت که به موازات تولید انبوه قیمت تمام شده ماهی نیز باید از لحاظ اقتصادی بصرفه باشد در غیر اینصورت این تولید ‏ارزشی نخواهد داشت.

برای پرورش متراکم آبزیان نیاز است که فاکتورهای مورد نیاز و محدودیت های تراکمی آن ها را شناخته و ‏برای تاَمین آن ها اقدام نماییم تا بتوانیم به تولید اقتصادی دست پیدا کنیم.در سیستم های پرورش آبزیان کیفیت آب باید شرایط ‏مناسب پرورش را دارا باشد تا ضمن کنترل بیماری ها محصول خوبی فراهم ، تا فعالیت توجیه اقتصادی داشته باشد. بیماری در هر ‏مرحله از پرورش بوجود می آید ولی مشکل زمانی حاد می شود که وسعت مزرعه بزرگ و کشت متراکم باشد‎.‎

پرورش متراکم ماهیان گرمابی در استخرهای بتونی ذخیره ی آب کشاورزی‌‎:‎
برای پرورش ماهیان گرمابی استانداردهایی موجود است که آن ها را باید در پرورش متراکم رعاید نمود. در صورتی که یکی از این ‏فاکتورها از حد مجاز خود خارج گردد موجب نابودی اکوسیستم آبی می گردد‎.‎
برخی از این استانداردها شامل‎ :‎

PH ‌‏6/5‌‎ – ‌‏9‏
شفافیت آب 30‌‎ CM
درجه حرارت (کپور معمولی) 25 – 30‌‎ C
آمونیوم < 0/01‌‎ mg/l
آمونیاک‎(NH‏3‌‎) < ‌‏0/02‌‎ mg/l
اکسیژن محلول 5‌‎ mg/l ‎تا حد اشباع
دی اکسید کربن 0 -10‌‎ mg/l
کل مواد جامد‎ TDS

منابع :
1- دكتر افيوني ، مجيد ؛ پاييز 1388 ؛ آلودگي محيط زيست ؛
ناشر : انتشارات اركان دانش
2- بخشي خانكي ، غلامرضا ؛ 1390 ؛ جزوه آلودگي محيط زيست ؛ ناشر : پيام نور
3- ترجمه دكتر رفيعي ، غلامرضا ؛ 1390 ؛ پرورش آبزيان در آب هاي شيرين ؛ ناشر : موسسه ي انتشارات دانشگاه تهران
4- كادر اعضاي علمي موسسه ي سنجش تكميلي ؛ بهار 1390 ؛ جزو