آشنایی با هواده و هوادهی در ابزی پروری

تعریف هوادهی:
هوادهی عملی ا ست که طی آن آب وهواباهم مخلوط شده و درنتیجه میزان اک سیژن محلول درآب به حدا شباع نزدیکتر میشود و اکسیژن موردنیاز برای مصرف ماهی تامین می گردد.

هوادهی چیست و چه فایده ای دارد ؟
هوادهی روشی است که از آن طریق اکسیژن محلول در آب با هوا در حالت تعادل ( اشباع ) در می آید . این کار به کمک دستگاههای مکانیکی انجام می شود .
هر وسیله ای که بتواند آب و هوا را مخلوط کند نوعی هواده است ولی چون راندمان کار و مصرف انرژی و هزینه اجرا خیلی اهمیت دارند ما برای هوادهی از دستگاه مخصوص هواده ا ستفاده می کنیم بطور کلی دو روش برای هوادهی وجود دارد .
یکی تزریق هوا یا اکسیژن خالص در آب ( مثل پمپ اکواریوم ـ بلوور و غیره ) دوم همزدن آب یا فواره کردن آن برای ایجاد تعادل اکسیژن .
بنابراین هوادهی علاوه بر تولید اکسـیژن نوعی همزدن آب و یکنواخت کردن یه های حرارتی و غذایی آن هم هست . ضمناً هوادهی به خروج ضایعات سمی که به شکل گاز در آب محلول هستند کمک می کند.

منابع تامین اکسیژن آب استخر:
1-ورودوخروج آب ازمحیط پرورش بطوردائم
2-بکارگیری دستگاه های هواده
3-استفاده ازامکانات قابل دسترس مثل برج هواده
4-ریزش آب ازلوله سوراخدارنصب شده برروی دیواره استخر
5-به گردش درآوردن آب استخر بوسیله پمپ آب
6-تزریق هوابه آب استخربوسیله دمنده های هوا
7-باد و گیاهان

عوامل مؤثر در تخمین نوع، تعداد و جانمایی دستگاههای هواده عبارتند از : متوسط وزن ماهی موجود در استخر. بیوماس ماهی در استخر. هندسه استخر و ابعاد آن. مقدار آب ورودی آب تازه. مشخصات فیزیکی و شیمیایی آب. ارتفاع محل از سطح دریا. وضعیت عمومی استخر و تراکم ماهی.
هواده و هوادهی: اکسیژن استخر ها از دو منبع ، فتوسنتز و انتشار از طریق هوا تامین می شود مهمترین منبع آن فتو سنتز است که فرآیند اسـتفاده گیاه برای تولید غذا اسـت گیاهان در مقابل نو خورشـید اکسـیژن را به عنوان یک محصـول جنبی حاصـل از فتو سـنتز به اب می افزایند در شـب اکسـیژن تولید نمی شـود اما تنف به وسـیله جلبرگها ، ماهیان و باکتریها ادامه یافته و اکســیژن آب مصــرف می گردد در این هنگام یک تعادل نامناسـب بین میزان اکسیژن تولیدی و مصرفی به وجود می آید اما تحت شرایطی این تعادل می تواند معکوس شده و غلظت اکسیژن محلول در آب انقدر کم می شود که به ماهیان استرس وارد نموده و یا منجر به مرگ آنان می گردد.
مقدار اکسیژن موجود درآب استخر به طور قابل توجهی میتواند از یک استخر به استخر دیگر و از ساعتی تا سـاعتی دیگر متفاوت باشـد نوعا اگر چه غلظت اکسـیژن در سـبیده دم به پایین ترین حد ممکن و تا پایان بعد ازظهر به حد اکثر می رسـد نگهداری میزان اکسـیژن محلول آب در حد اکثر ، به فشـار اتمسـفر ، شـوری و دما بستگی دارد با افزایش ارتفاع از سطح دریا ، آب اکسیژن محلول کمتری را در خود نگه می دارد . شوری هم برای اکثر تولید کنندگان آبهای شــیرین اهمیتی ندارد . مهمترین عامل دما آب اســـت که برای افزایش دما میزان نگهداری اکسیژن کاهش می یابد. اکثرا مشکل کاهش اکسیژن از دهه دوم خرداد تا دهه اول مهر اتفاق می افتد و د یل آن عبارتند از:

• هرچه آب کمتر شود اکسیژن محلول کاهش می یابد.
• میزان تنف گیاهان و جانوران با گرمتر شدن آب افزایش یافته و اکسیژن بیشتری مصرف می شود
• در روزهای ابری و دارای مه تابستان ممکن است میزان اکسیژن تولید شده کاهش یابد.
• در این وقت سال مقادیر زیادی غذا به ماهی داده می شود که منجر به افزایش ف ضو ت ماهی شده و نتیجه اش مصرف اکسیژن بیشتر است.

هوادهی روشی است که از آن طریق اکسیژن محلول در آب با هوا در حالت تعادل ( اشباع ) در می آید . این کار بــه کــمــک دسـتگاهــهـای مـکانــیکی انــجــام مــی شــــود. هر وسیله ای که بتواند آب و هوا را مخلوط کند نوعی هواده است ولی چون راندمان کار و مصرف انرژی و هزینه اجرا خیلی اهمیت دارند ما برای هوادهی از د ستگاه مخصوص هواده ا ستفاده می کنیم بطور کلی دو روش برای هـوادهـی وجــــود دارد. یکی تزریق هوا یا اکسیژن خالص در آب ( مثل پمپ اکواریوم ـ بلوور و غیره ) دوم همزدن آب یا فواره کردن آن بــرای ایــجــاد تــعــادل اکســـــیــژن. بنابراین هوادهی ع وه بر تولید اکســیژن نوعی همزدن آب و یکنواخت کردن یه های حرارتی و غذایی آن هم هست . ضمناً هوادهی به خروج ضایعات سمی که به شکل گاز در آب محلول هستند کمکمی کند.

🔷 انواع هواده:

هواده های پدالی:
این نوع دستگاهها از یک الکتروموتورو شفت مرکزی بلندی ت شکیل شده اند وبرروی یک پایه شناور ن صب می شوند. دو انتهای شفت به چرخهایی منتهی است که پره دارد. هنگامی که موتور شروع به کار می کند، پره هادر آب می چرخند، سبب به هم زدن سطح آب وهواگیری آب می شوند.

دمنده های هوا ( بلور) و دفیوزر :
این نوع دمنده ها هوارا از طریق لوله های سوراخ دار یا لوله های منتهی به سنگ هوا وارد می کنند وبهتر است این هواده ها در محل ورودی آب استخرها نصب شوند.
دیفیوزر هوادهی یا دیفیوزر ممبرانی یک و سیله هوادهی ا ست که عموماً به شکل دی سکی، لولهای و صفحهای تولید می شود که جهت انتقال هوا و اکسیژن به فاضلابهای شهری، پسابهای صنعتی و پرورش آبزیان مورد اسـتفاده قرار میگیرد. دیفیوزرها عموماً از غشـاهای سـتیکی یا عناصـر سـرامیکی برای ایجاد حبابهای ریز یا درشت استفاده میشود.

هواده های ایرجت:
این نوع هواده ها از یک الکتروموتورو پره ای که درون یک لوله تو خالی قرار دارد، ت شکیل شده اند. این مجموعه بر روی شناور مستقر است. بابه کار افتادن الکتروموتور پره ها می چرخند وسبب مکش هوابه داخل آب می شوند. از محسنات این دستگاه این است که با تغییر زاویه شفت می توان اعماق مختلف آن راهوادهی کرد.

هواده اسپلش :
یکی از معمولترین و پرکاربرد ترین نوع هواده برای مزارع پرورش ماهی اسپلش میباشد هوادهی بسیار قوی است که با پاشش مقادیر بسیار زیاد آب بصورت فواره ای عمل می کند این نوع هواده سطح آب را شکسته و باعث ایجاد سطح تماس بیشتر آب با هوا میگردد و سطح با یی آب استخر را اکسیژن موجود در هوا در هم می آمیزد و اکسیژن اشباع شده را در سطح با یی استخر افزایش میدهد. و همچنین با افزایش سطح تماس بین آب و هوا باعث حل شدن مقادیر بیشتری از هوا داخل آب و از طرف دیگر این دستگاه به انتقال گازهای مضر همچون امونیاک و نیترات از کف استخر به خارج ا کمک میکند و این دستگاه دارای محافظ موتور برای جلوگیری از برخورد ماهیان با پروانه ومحافظت موتور می باشد.

1. استفاده از پمپ هواده اسبلش , ستوه آب شکسته شده و باعث ایجاد سطح تماس بیشتر آب با هوا و هوادهی میگردد .
2. افزایش سطح تماس بین آب و هوا باعث حل شدن مقادیر بیشتری از هوا داخل آب و از طرف دیگر انتقال گازهای مضر از آب به هوا کمک میکند .
3. در صورت استفاده از اسبلش و تعویض مناسب میتوان بیش از 80 تا 85 درصد عوامل بیماری زا را از مزرعه دور ساخت و ماهیان با رشد مناسب و کیفیت گوشت عالی تولید نمود .

هواده ونچوری:
با بهره گیری از این هواده، جابهجایی و هوادهی استخر بدون مصرف انرژی اضافی انجام میگیرد . ونچوری با هوادهی بصورت حبابهای ریز و افزایش اکسیژن و سرعت بخشیدن به عمل انح ل و خروج گازهای مضر، موجب بهبود کیفیت آب و از بین بردن یهبندی در اعماق میگردد. استفاده از این نازل امکان هوادهی در استخرهای بچه ماهی و مخازن نگهداری موقت ماهی (آکواریوم) را تنها با استفاده از یک پمپ آب فراهم میسازد.
محل قرارگیری هواده: تحقیقات اخیر نشان داده است بیشترین تاثیر جانمایی هواده های چرخ پره ای ثابت برقی وسط استخر و در امتداد حاشیه طویل آن است چون هوادهی به طرف وسط استخر هدایت می شود در این وضعیت هوادهی آب را به صورت عمودی در کناره های طولی استخر حرکت داده و گردش آب با استخر حداکثر در سطح استخر بهبود می بخشـد . جانمایی هواده های ثابت در وسـط استخر خاکی موجب هزینه نصـب خیلی زیاد می شـود معمولا مهترین مکان برای استقرار یک هواده ( قبل از وارد شدن استرس ) در بخش استخر که ماهیان ح ضور دارند و با ترین غلظت اک سیژن را دارا ست اگر برای زنده نگه دا شتن ماهیان دو هواده نیاز با شد و آنها در کنار یکدیگر کاربکنند در صورتی که یکی از آنها از کار بیافتد ( قطع شود ) دیگری می تواند تا رفع مشکل ماهیان را زنده نگه دارد. اگر در اثر کمبود اکسیژن به ماهیان استرس خیلی شدید وارد شود و استخر از طریق سطح آن نتواند آن را تامین نماید با استقرار هواده ها در محلی که بیشترین تراکم ماهی وجود دارد برای هوادهی به استخر تلاش لازم صورت گرفته و امکان جذب ماهیان را به محدوده هوادهی کشاند وقتی اکسیژن خیلی کم است ماهیان تمایل به حرکت از کنار ها ندارند هواده های حاشیه ای برای هوادهی در حاشیه استخر ها خیلی موثر هستند از طرفی در نزذیکی حاشیه آسایش خاطر ماهیان نیز به سرعت تامین می شود.

ایمنی و تعمیر نگهداری هواده ها در استخر پرورش ماهی:

موتورهای تولید کننده برق باید در مقابل ریزش و ترشح روغن محافظت شوند و محورهای گردان به صورت دوره ای و به موقع بررسی گردند . دیفرانسیلها در هواده های چرخ پره ای که دارای قدرت زیاد هستند باید برای نشست آب بررسی شده و در صورت وجود نشست تعمیر شوند .
بررسی عمق آب در محل پره های هواده باید مورد توجه قرارگرفته و تنظیم شوند همانطور که احساس کار سطح و عمق مناسب است تراکتور برای هواده های قوی مورد استفاده قرار میگیرد و باید برای کار در مواقع اظطراری سوخت گیری شده و آماده به کار شود . تعمیر و نگهداری خوب از برنامه های مهم است زیرا فقدان تراکتور هواده در مواقع اظطراری می تواند منجر به مرگ همه ماهیان شود.

هر بازرسی و سروی را فقط بعد از خاموش کردن تجهیزات انجام دهید سوختگیری فقط هنگامی که موتور کار نمی کند و سـرد اسـت باید انجام گیرد مطمئن شـوید که اپراتور تراکتور تجربه کافی دارد مخصـوصـا وقتی از تجهیزات بر روی خاکریز استخر و اطراف آن استفاده می شود باید پیرامون آن موانع حفاظتی درست گردد .
تأمین اکسیژن برای ماهیان گاهی از تأمین غذا مهمتر است. زیرا: وجود اکسیژن در آب سبب هضم و جذب غذا می شود و بنابراین اکسیژن می تواند ضریب تبدیل غذایی را بهبود ببخشید.
با وجود اکسیژن کافی در آب می توان آبزی بیشتری در واحد سطح نگهداری کنید و بیشتر هم غذا بدهید در نتیجه تولید بیشتری در واحد سطح خواهید داشت.
اکسیژن کافی در آب از سمی شدن آب به وسیله مواد دفعی آبزیان یا حتی موادی که از بیرون وارد آب می شوند می کاهد.
اکسیژن در آب برای ماهی س متی و نشاط و رشد بیشتری به ارمغان می آورد.
میزان اکسیزن محلول در آب به فاکتورهای متعددی از جمله ارتفاع، دما، شوری و… بستگی دارد ولی در هر حال اکسیژن خروجی نباید کمتر از 5 میلیگرم در لیتر باشد. جهت افـــــزایش اکسیژن محلول راههای متعدد وجود دارد از جمله استفاده از هواده ها که امروزه انواع مختلف داشته و عملکردهای متعدد دارند.